ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ
ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Σε ειδική συνεδρίαση τον Μάρτιο, το Διοικητικό Συμβούλιο της IFRRO (η Διεθνής Ομοσπονδία Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης, μέλος της οποίας είναι και ο ΟΣΔΕΛ), ενέκρινε ομόφωνα τις θέσεις της Ομοσπονδίας όσον αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ). Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, για να είναι επιτυχημένες, οι πολιτικές που σχετίζονται με την ΤΝ θα πρέπει να στηρίζονται στις παρακάτω γενικές αρχές:

Οι δημιουργοί και οι λοιποί κάτοχοι δικαιωμάτων χρειάζονται κατάλληλη προστασία

Οι νόμοι και οι πολιτικές σχετικά με την ΤΝ πρέπει να προασπίζουν την ακεραιότητα των συστημάτων πνευματικών δικαιωμάτων και αδειοδότησης. Χωρίς αυτές τις εγγυήσεις, η δημιουργία και η διάδοση των έργων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα θα αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής επιστημονικών, πολιτιστικών και εκπαιδευτικών έργων, προς ζημία τόσο των κατόχων δικαιωμάτων όσο και της κοινωνίας συνολικά.

Οι αλλαγές πολιτικής πρέπει να βασίζονται σε ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία και μελέτες

Η νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων έχει αντέξει πολλές τεχνολογικές αλλαγές και έχει αντιμετωπίσει με επιτυχία προηγούμενες προκλήσεις. Για να συνεχίσει να το κάνει αυτό, ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπουμε τις ανάγκες των δημιουργών και των άλλων κατόχων δικαιωμάτων.

Η ανάπτυξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης βασίζεται και σε προστατευόμενα έργα. Ως εκ τούτου η νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων δεν πρέπει να αποδυναμωθεί, με το λανθασμένο επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο προκειμένου να δοθούν κίνητρα για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών ΤΝ. Ειδικά όταν, όπως εδώ, δεν υπάρχουν ενδείξεις αποτυχίας της αγοράς ή προβλήματα που να δικαιολογούν αλλαγές στον νόμο.

Η αδειοδότηση και η συλλογική διαχείριση είναι ουσιώδεις

Οι κάτοχοι δικαιωμάτων και οι χρήστες χρησιμοποιούν εδώ και πολύ καιρό συστήματα αδειοδότησης για να ανταποκριθούν με επιτυχία στην ανάγκη για χρήση υλικού που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα. Τόσο οι ατομικές άδειες όσο και οι λύσεις συλλογικής διαχείρισης είναι ευρέως διαθέσιμες σε διάφορες αγορές, συμπεριλαμβανομένων των αγορών που βασίζονται στον λόγο (βιβλία, άρθρα, και άλλο γραπτό υλικό), καθώς και στην εικόνα (φωτογραφίες, γραφικά, πίνακες και άλλα οπτικά υλικά).

Η συλλογική διαχείριση είναι ιδιαίτερα επωφελής όταν υπάρχει ανάγκη χρήσης μεγάλου όγκου υλικού από πολυάριθμους δικαιούχους, όπως συμβαίνει όταν χρησιμοποιούνται έργα για την εκπαίδευση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, και μπορεί να παρέχει έναν υγιή, αποτελεσματικό και δίκαιο τρόπο προστασίας των δημιουργών, των κατόχων δικαιωμάτων και των χρηστών. Πράγματι, διατίθενται ήδη τόσο ατομικές όσο και συλλογικές άδειες για την εκπαίδευση των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης σε ορισμένες περιπτώσεις -αυτά τα συστήματα αδειοδότησης, καθώς και άλλα που θα ακολουθήσουν, πρέπει να γίνονται σεβαστά.

Η ενεργοποίηση ισχυρών αγορών αδειοδότησης και η συνέχιση του σεβασμού των ισορροπημένων συστημάτων πνευματικών δικαιωμάτων θα ωφελήσει τους δημιουργούς, τους εκδότες, τους κατόχους δικαιωμάτων, τους χρήστες έργων που προστατεύονται με πνευματικά δικαιώματα, την τεχνολογία και την κοινωνία συνολικά.

Οι πολιτικές πρέπει να είναι ισορροπημένες

Όλα τα συστήματα πνευματικών δικαιωμάτων στοχεύουν στην εξισορρόπηση μεταξύ των δικαιωμάτων των δικαιούχων και των συμφερόντων των χρηστών, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της παραγωγής και της διάδοσης δημιουργικών έργων. Οι παρεκκλίσεις από τα αποκλειστικά δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας υπόκεινται σε εξαιρέσεις και περιορισμούς, που ορίζονται στη Σύμβαση της Βέρνης.

Η εφαρμογή αυτών των εξαιρέσεων και περιορισμών στα συστήματα που σχετίζονται με την ΤΝ δεν θα πρέπει να διαφέρει. Οι εξαιρέσεις και οι περιορισμοί πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το συνολικό σύστημα πνευματικών δικαιωμάτων και δεν πρέπει να βλάπτουν υπάρχουσες ή αναπτυσσόμενες αγορές.

Η εκπαίδευση και η διαφάνεια είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία των πολιτικών

Για να υπάρξουν υγιείς πολιτικές για τα πνευματικά δικαιώματα, αυτό που προέχει είναι τόσο οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής όσο και το σύστημα των πνευματικών δικαιωμάτων στο σύνολό του να έχουν μια ξεκάθαρη εκτίμηση των νομικών επιπτώσεων της χρήσης έργων που προστατεύονται με πνευματικά δικαιώματα καθώς επίσης και γιατί η τήρηση της νομοθεσίας περί πνευματικών δικαιωμάτων είναι σημαντική για την κοινωνία στο σύνολό της.

Αυτό περιλαμβάνει την κατανόηση αφενός ότι η χρήση έργων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα χωρίς άδεια ή αμοιβή στους δικαιούχους τους, ιδίως για εμπορικούς σκοπούς, μπορεί να οδηγήσει σε παραβίαση και αφετέρου ότι η ευθύνη είναι πιθανό να είναι μεγαλύτερη όταν μια τεχνολογία ΤΝ παράγει υλικό που ανταγωνίζεται τα υποκείμενα έργα που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα, για οικονομική ή άλλου είδους ανταμοιβή.

Επιπλέον, οι κατάλληλες πολιτικές και η δίκαιη εφαρμογή τους πρέπει να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις διαφάνειας, οι οποίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν την καταγραφή και την ενημέρωση των δικαιούχων για τα προστατευόμενα έργα που χρησιμοποιούνται από τα συστήματα ΤΝ καθώς και για τον σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιούνται. Η διαφάνεια είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση ασφαλών, ηθικών και αμερόληπτων συστημάτων ΤΝ. Επιτρέπει επίσης την καλύτερη κατανόηση των χρήσεων των υλικών που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα.

Η τεχνητή νοημοσύνη θέτει υπό αμφισβήτηση τον τρόπο παραγωγής και χρήσης του περιεχομένου και έχει ήδη επιπτώσεις στις δευτερογενείς χρήσεις των δικαιωμάτων των δικαιούχων καθώς και του περιεχομένου που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα. Αποστολή της IFRRO είναι η ανάπτυξη και η προώθηση αποτελεσματικής συλλογικής διαχείρισης, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα πνευματικά δικαιώματα δημιουργών και εκδοτών, όταν χρησιμοποιούντα από άλλους χρήστες, θα γίνονται σεβαστά, μέσω της νόμιμης και αμειβόμενης χρήσης έργων κειμένου και εικόνας.

(Ιούλιος 2023)