Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου

ΟΣΔΕΛ

Επιτακτική η ανάγκη γι’ άμεση ενσωμάτωση της Οδηγίας για τα πνευματικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά

Η Οδη­γία (ΕΕ) 2019/790 πε­ριέ­χει εξαι­ρε­τι­κά ση­μα­ντι­κές ρυθ­μί­σεις για συγ­γρα­φείς, με­τα­φρα­στές, δη­μο­σιο­γρά­φους, αλ­λά και για εκ­δό­τες βι­βλί­ων, εφη­με­ρί­δων και πε­ριο­δι­κών. Η εν λό­γω Οδη­γία τέ­θη­κε σε ισχύ τον Ιού­νιο του 2019 και τα κρά­τη-μέ­λη όφει­λαν να την εν­σω­μα­τώ­σουν στο εθνι­κό τους δί­καιο εντός δύο ετών, δη­λα­δή το αρ­γό­τε­ρο έως τις 7 Ιου­νί­ου 2021.

Η χώ­ρα μας δεν έχει ακό­μα προ­χω­ρή­σει στην εν­σω­μά­τω­ση. Η όλη δια­δι­κα­σία βρί­σκε­ται στην αρ­χή, κα­θώς δεν έχει δη­μο­σιο­ποι­η­θεί ένα πρώ­το σχέ­διο νό­μου κι ως εκ τού­του δεν έχει ξε­κι­νή­σει η ανα­γκαία δια­βού­λευ­ση των εν­δια­φε­ρο­μέ­νων. Η κα­θυ­στέ­ρη­ση αυ­τή έχει άμε­σο αντί­κτυ­πο στους δη­μιουρ­γούς και τους εκ­δό­τες έρ­γων του λό­γου, οι οποί­οι βρί­σκο­νται αντι­μέ­τω­ποι με ση­μα­ντι­κές απώ­λειες στα ει­σο­δή­μα­τά τους.

Πιο συ­γκε­κρι­μέ­να:

α) Στην εκ­παί­δευ­ση πα­ρα­μέ­νει αρ­ρύθ­μι­στη η ηλε­κτρο­νι­κή πρό­σβα­ση των σπου­δα­στών σε συ­μπλη­ρω­μα­τι­κό υλι­κό από βι­βλία κι επι­στη­μο­νι­κά πε­ριο­δι­κά. Η δυ­να­τό­τη­τα αυ­τή, ει­δι­κά κα­τά την πε­ρί­ο­δο της υγειο­νο­μι­κής κρί­σης, εί­ναι απα­ραί­τη­τη για την ομα­λή διε­ξα­γω­γή της εκ­παι­δευ­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας. Ση­μειώ­νε­ται ότι το άρ­θρο 5 της Οδη­γί­ας προ­βλέ­πει τη θέ­σπι­ση εξαί­ρε­σης για τη χρή­ση σύ­ντο­μων απο­σπα­σμά­των έρ­γων του λό­γου και την πα­ρο­χή αδειών για τη διευ­κό­λυν­ση της πρό­σβα­σης μα­θη­τών και σπου­δα­στών σε συ­μπλη­ρω­μα­τι­κό εκ­παι­δευ­τι­κό υλι­κό. Απο­τέ­λε­σμα της κα­θυ­στέ­ρη­σης στην εν­σω­μά­τω­ση της σχε­τι­κής ρύθ­μι­σης εί­ναι ότι οι σπου­δα­στές στε­ρού­νται την πρό­σβα­ση σε συ­μπλη­ρω­μα­τι­κό εκ­παι­δευ­τι­κό υλι­κό ή ότι αυ­τή πραγ­μα­το­ποιεί­ται πα­ρά­νο­μα, σε βά­ρος δη­μιουρ­γών κι εκ­δο­τών.

β) Το άρ­θρο 15 της Οδη­γί­ας κα­θιε­ρώ­νει ένα νέο δι­καί­ω­μα για τους εκ­δό­τες Τύ­που, πα­ρέ­χο­ντάς τους τη δυ­να­τό­τη­τα να διεκ­δι­κή­σουν ση­μα­ντι­κά πο­σά από τις ψη­φια­κές πλατ­φόρ­μες (Google, Facebook, κλπ.), οι οποί­ες εκ­με­ταλ­λεύ­ο­νται το ει­δη­σε­ο­γρα­φι­κό πε­ριε­χό­με­νο. Μά­λι­στα, μέ­ρος των εσό­δων του δι­καιώ­μα­τος των εκ­δο­τών προ­βλέ­πε­ται να απο­δί­δε­ται στους δη­μο­σιο­γρά­φους -μέ­νει να προσ­διο­ρι­στεί το πο­σο­στό συμ­με­το­χής κι ο τρό­πος κα­τα­βο­λής.

Στις χώ­ρες όπου έχει ήδη εν­σω­μα­τω­θεί το εν λό­γω άρ­θρο, οι δι­καιού­χοι βρί­σκο­νται σε δια­πραγ­μα­τεύ­σεις ή έχουν ξε­κι­νή­σει τις δι­κα­στι­κές διεκ­δι­κή­σεις. Στη Γαλ­λία, το πρώ­το κρά­τος-μέ­λος της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης που εν­σω­μά­τω­σε στην εθνι­κή νο­μο­θε­σία του το άρ­θρο 15, έχουν ήδη κλεί­σει συμ­φω­νί­ες με­τα­ξύ εκ­δο­τών Τύ­που και πλατ­φορ­μών. Στη Γερ­μα­νία ο ΟΣΔ Corint Media διεκ­δι­κεί ετη­σί­ως 420 εκ. ευ­ρώ από τη Google και 190 εκ. από το Facebook για λο­γα­ρια­σμό των εκ­δο­τών Τύ­που που εκ­προ­σω­πεί. H Δα­νία και η Ολ­λαν­δία έχουν προ­χω­ρή­σει στην εν­σω­μά­τω­ση και οι εκεί εκ­δό­τες ξε­κί­νη­σαν τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με τους τε­χνο­λο­γι­κούς κο­λοσ­σούς. Το πα­ρά­δειγ­μα της Ευ­ρώ­πης ακο­λού­θη­σαν η Αυ­στρα­λία και ο Κα­να­δάς.

Στην Ελ­λά­δα, με την κα­θυ­στέ­ρη­ση στην εν­σω­μά­τω­ση της Οδη­γί­ας, δη­μο­σιο­γρά­φοι κι εκ­δό­τες Τύ­που δεν μπο­ρούν να προ­χω­ρή­σουν σε διεκ­δι­κή­σεις ένα­ντι των ψη­φια­κών πλατ­φορ­μών. Την ίδια στιγ­μή, η βιω­σι­μό­τη­τα του κλά­δου απει­λεί­ται από τη συρ­ρί­κνω­ση των δια­φη­μι­στι­κών εσό­δων και την αύ­ξη­ση της τι­μής του χαρ­τιού. Εί­ναι προ­φα­νές ότι τα έσο­δα που θα προ­κύ­ψουν από το νέο δι­καί­ω­μα, που ανα­γνω­ρί­ζει η Οδη­γία, θα ήταν ση­μα­ντι­κή πη­γή εσό­δων για τους επαγ­γελ­μα­τί­ες του Τύ­που, ει­δι­κά σε αυ­τήν τη δύ­σκο­λη συ­γκυ­ρία.

γ) Τέλος, πρέ­πει να ανα­φέ­ρου­με ότι με το σχέ­διο νό­μου για την εν­σω­μά­τω­ση της Οδη­γί­ας πρό­κει­ται να διευ­θε­τη­θεί, με­τά από δε­κα­ε­τί­ες απρα­ξί­ας, και το δι­καί­ω­μα του δη­μό­σιου δα­νει­σμού. Σύμ­φω­να με τον ν. 4481/2017, η αμοι­βή των δι­καιού­χων, το σύ­στη­μα εί­σπρα­ξης και δια­νο­μής της, οι βι­βλιο­θή­κες και οι φο­ρείς που εμπί­πτουν στη ρύθ­μι­ση, κα­θώς και οι εξαι­ρέ­σεις από αυ­τή κα­θο­ρί­ζο­νται από προ­ε­δρι­κό διά­ταγ­μα, το οποίο, όπως προ­έ­βλε­πε ο ίδιος νό­μος, έπρε­πε να έχει εκ­δο­θεί έως τον Ιού­λιο του 2018. Η έκ­δο­ση του δια­τάγ­μα­τος αυ­τού δεν προ­χώ­ρη­σε. Το γε­γο­νός αυ­τό εί­χε ως απο­τέ­λε­σμα οι έλ­λη­νες συγ­γρα­φείς και με­τα­φρα­στές να μην απο­ζη­μιώ­νο­νται για τον δα­νει­σμό των λο­γο­τε­χνι­κών τους έρ­γων στις δη­μό­σιες και δη­μο­τι­κές βι­βλιο­θή­κες και να απω­λέ­σουν έσο­δα του­λά­χι­στον από το 2018. Στην πλειο­ψη­φία τους πρό­κει­ται για δη­μιουρ­γούς οι οποί­οι αντι­με­τω­πί­ζουν προ­βλή­μα­τα επι­βί­ω­σης, τα οποία επι­δει­νώ­θη­καν από την υγειο­νο­μι­κή κρί­ση. Το έσο­δο από τον δα­νει­σμό των έρ­γων τους θα μπο­ρού­σε να συμ­βά­λει ση­μα­ντι­κά στην άμ­βλυν­ση των συ­νε­πειών αυ­τών.

Εί­ναι επι­τα­κτι­κή λοι­πόν η ανά­γκη να επι­σπευ­σθεί η εν­σω­μά­τω­ση της Οδη­γί­ας (ΕΕ) 2019/790 για τα δι­καιώ­μα­τα πνευ­μα­τι­κής ιδιο­κτη­σί­ας στην ψη­φια­κή ενιαία αγο­ρά. Η κα­θυ­στέ­ρη­ση της εναρ­μό­νι­σης συ­νε­πά­γε­ται απώ­λεια ει­σο­δη­μά­των για τους δι­καιού­χους, δη­μιουρ­γούς κι εκ­δό­τες. Την ίδια στιγ­μή, εί­ναι κρί­σι­μο η δια­δι­κα­σία αυ­τή να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί με τους σω­στούς όρους, προ­κει­μέ­νου να επι­τευ­χθούν τα προσ­δο­κώ­με­να απο­τε­λέ­σμα­τα. Οι προ­σπά­θειες προς αυ­τήν την κα­τεύ­θυν­ση όλων των εμπλε­κό­με­νων, ΟΣ­ΔΕΛ, συγ­γρα­φέων, με­τα­φρα­στών, δη­μο­σιο­γρά­φων, εκδοτών, θα εί­ναι κα­θο­ρι­στι­κές για την επί­τευ­ξη της ορ­θής εν­σω­μά­τω­σης της Οδη­γί­ας, προς όφε­λος των δικαιούχων, αλ­λά και της δη­μιουρ­γι­κής δια­δι­κα­σί­ας εν γέ­νει.

(Δεκέμβριος 2021)
  Επιστροφή