ΟΣΔΕΛ
Αναγνώσεις βιβλίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μια νέα μορφή πειρατείας στον καιρό της πανδημίας
Η υγειονομική κρίση που βιώνει η παγκόσμια κοινότητα έχει επιφέρει δραματικές αλλαγές στην κοινωνική και οικονομική ζωή, αλλά και στην καθημερινότητά μας, η οποία πλέον έχει γίνει ψηφιακή. Χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο για την ενημέρωση, την εκπαίδευση, την ψυχαγωγία μας, επιτυγχάνοντας με τον τρόπο αυτό να αμβλύνουμε τις συνέπειες της κοινωνικής αποστασιοποίησης και των περιοριστικών μέτρων.
Η νέα αυτή συνθήκη έχει οδηγήσει σε μια σημαντική αύξηση των περιστατικών ψηφιακής πειρατείας, καθώς και στην εμφάνιση νέων μορφών. Το τελευταίο διάστημα, μετά από έρευνα που πραγματοποιεί ο ΟΣΔΕΛ, στο πλαίσιο του προγράμματος Anti-piracy, αλλά και μετά από καταγγελίες συμβασιούχων του, εντοπίστηκαν και συνεχίζουν να εντοπίζονται σε ιστότοπους στο διαδίκτυο, οπτικοακουστικά αρχεία (video), που περιέχουν δημόσιες αναγνώσεις βιβλίων, ιδίως εικονογραφημένων παιδικών βιβλίων.
Είναι γεγονός ότι τέτοιου είδους πρωτοβουλίες εκκινούν συνήθως από την αγάπη των χρηστών για το βιβλίο και στοχεύουν στην κάλυψη των αναγκών για εκπαιδευτικό υλικό, καθώς λόγω των περιοριστικών μέτρων, είναι πλέον δύσκολη ή και αδύνατη η πρόσβαση στις βιβλιοθήκες. Πρέπει όμως να επισημάνουμε ότι, παρά τις αρχικές καλές προθέσεις των χρηστών, τέτοιου είδους πράξεις συνιστούν παραβίαση της νομοθεσίας περί πνευματικής ιδιοκτησίας και ως εκ τούτου συνεπάγονται αστικές και ποινικές κυρώσεις.
Εκτός όμως από το νομικό σκέλος, η ανάρτηση τέτοιου είδους αρχείων έχει ως άμεση συνέπεια τη στέρηση των δημιουργών από τη δίκαιη αμοιβή τους, που αποτελεί και τον τρόπο βιοπορισμού τους -σε ορισμένες των περιπτώσεων, τον μοναδικό. Η αγάπη για το βιβλίο προϋποθέτει τον σεβασμό των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών, προκειμένου να είναι σε θέση να συνεχίσουν να παράγουν το έργο τους, που είναι τόσο απαραίτητο σε όλους μας, ειδικά σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς.
Ο ΟΣΔΕΛ εκπροσωπεί πάνω από 7.500 δημιουργούς και περισσότερους από 800 εκδότες έργων λόγου, προασπίζοντας τα πνευματικά δικαιώματά τους, όπως αυτά ορίζονται στους νόμους 2121/93 και 4481/2017. Με αυτήν τη νομιμοποίηση, προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες, κατά περίπτωση, ενέργειες, ώστε τα αρχεία αυτά να διαγραφούν και να διακοπεί άμεσα η προβολή τους, που πραγματοποιείται χωρίς την άδεια των δικαιούχων, προσβάλλοντας το νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της παρουσίασης στο κοινό των έργων λόγου.
Συνεπώς εάν στο πλαίσιο της άσκησης των επαγγελματικών ή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων τους οι χρήστες χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν προστατευόμενα έργα του λόγου, θα πρέπει να προηγηθεί επικοινωνία με τον εκδότη του βιβλίου, σχετικά με τις δυνατότητες νόμιμης χρήσης υλικού που παρέχει και, εφόσον αυτό είναι εφικτό, να χορηγηθεί η σχετική γραπτή άδεια.
Στην παρούσα συγκυρία η ανάγκη και η επιθυμία όλων μας να καταφύγουμε στα βιβλία έχουν γίνει ακόμα πιο έντονες. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, σήμερα περισσότερο από ποτέ, αν θέλουμε να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε την ανάγνωση, οφείλουμε να σεβαστούμε τον δημιουργό και να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά του, ο καθένας από τη θέση του. Σεβασμός στα πνευματικά δικαιώματα σημαίνει ότι αντιλαμβανόμαστε την αξία και την προσφορά της επιστήμης, της τέχνης, του πολιτισμού στη ζωή μας.
(Μάρτιος 2021)
