Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου

ΟΣΔΕΛ

Ψηφίστηκε η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με 348 ψήφους υπέρ, 274 κατά και 36 αποχές, ενέκρινε την Τετάρτη 26 Μαρτίου, την ευρωπαϊκή Οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα στην Ενιαία Ψηφιακή Αγορά, ανοίγοντας μία νέα σελίδα στη χρήση έργων πνευματικής ιδιοκτησίας στο διαδίκτυο. Η Οδηγία προκάλεσε πολύ έντονες αντιπαραθέσεις τόσο εντός Κοινοβουλίου όσο και εκτός, μεταξύ φορέων δημιουργών και φορέων καταναλωτών – τεχνολογικών εταιρειών και μέχρι την τελευταία στιγμή η κατάληξη ήταν αμφίβολη. Σύμφωνα με πηγές της Επιτροπής σπάνια βουλευτές έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με τόσο μεγάλη πίεση (μέσω τηλεφωνικών κλήσεων, ηλεκτρονικών μηνυμάτων κ.λπ.).

Ο ΟΣΔΕΛ αγωνίσθηκε τα τελευταία δύο χρόνια από κοινού με τα σωματεία συγγραφέων και εκδοτών και σε συνεργασία με τις αντίστοιχες διεθνείς ενώσεις για την υιοθέτηση της Οδηγίας και εκφράζει τις ευχαριστίες του προς τους βουλευτές Γιώργο Γραμματικάκη (ο οποίος με την ιδιότητα του εισηγητή είχε ιδιαίτερα σημαντική συμβολή), Μίλτο Κύρκο, Μαρία Σπυράκη και Κώστα Χρυσόγονο που υποστήριξαν και συνέβαλαν στην ψήφιση της Οδηγίας.

Η Οδηγία –παρά τις υποχωρήσεις που έγιναν σε σχέση με το αρχικό σχέδιο– θα βελτιώσει σημαντικά τη θέση συγγραφέων, δημοσιογράφων, εκδοτών και λοιπών δημιουργών στο διαδίκτυο.

Η διευκόλυνση της νόμιμης πρόσβασης σε προστατευόμενα έργα μέσω του διαδικτύου και μεταξύ των χωρών της ΕΕ, η διασφάλιση αμοιβής για τους δημιουργούς και η προστασία της ελευθερίας της έκφρασης, μέσα σε ένα ισορροπημένο διαδικτυακό πλαίσιο αποτελούν τους κύριους στόχους της Οδηγίας.

Ειδικότερα η Οδηγία:

  1. Στοχεύει στην εξασφάλιση απόδοσης αποζημίωσης στους δημιουργούς (συγγραφείς, δημοσιογράφους, συνθέτες, ηθοποιούς κ.λπ.) καθώς και στους εκδότες και παραγωγούς για τη χρήση των έργων τους στο διαδίκτυο, όπως ακριβώς συμβαίνει και εκτός διαδικτύου εξισορροπώντας το χάσμα (value gap) μεταξύ των τεράστιων εσόδων των εταιρειών διαδικτύου και των ελάχιστων εσόδων των δημιουργών. Αυτό επιτυγχάνεται με τη μεταφορά της ευθύνης για τη διακίνηση έργων από τους χρήστες στις ψηφιακές πλατφόρμες, οι οποίες θα πρέπει να διασφαλίσουν την άδεια των δικαιούχων καταβάλλοντάς τους εύλογη αμοιβή.
  2. Προβλέπει ρυθμίσεις που διευκολύνουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να καλύπτουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες τους με την ψηφιακή χρήση προστατευόμενου περιεχομένου εκπαιδευτικών και επιστημονικών βιβλίων με τη σύναψη συμβάσεων ή/και την καταβολή αμοιβής στους δικαιούχους. Επίσης, οι βιβλιοθήκες διευκολύνονται να αναπαράγουν και να διακινούν βιβλία εκτός εμπορίου.
  3. Διευκολύνει την πρόσβαση μη κερδοσκοπικών φορέων σε βάσεις κειμένων και δεδομένων με σκοπό την εξόρυξη και ανάλυσή τους (text and data mining).
  4. Κατοχυρώνει το δικαίωμα των εκδοτών να συμμετέχουν στα έσοδα της εύλογης αμοιβής για ιδιωτική χρήση (άρθρο 12) ενώ αναγνωρίζει συγγενικό δικαίωμα στους εκδότες ηλεκτρονικού τύπου (άρθρο 11).
  5. Προστατεύει την ελεύθερη αναφόρτωση και κοινοποίηση έργων για σκοπούς παράθεσης, κριτικής, σχολιασμού, γελοιογραφίας, παρωδίας ή μίμησης και ως εκ τούτου εξασφαλίζει τη χρήση διαδικτυακών memes και αρχείων GIF.
  6. Προστατεύει τις νεοφυείς πλατφόρμες προβλέποντας ελαφρύτερες υποχρεώσεις σε σχέση με τις μεγάλες ψηφιακές, ήδη υπάρχουσες στην αγορά, πλατφόρμες.
  7. Προβλέπει τη δυνατότητα των δημιουργών να εισπράξουν πρόσθετη αμοιβή εφόσον η αρχική αμοιβή είναι δυσανάλογα μικρή σε σχέση με την εμπορική επιτυχία του έργου τους και να καταγγείλουν τη σύμβασή τους εφόσον τα έργα τους δεν κυκλοφορούν.

Επισημαίνεται ότι ισχυρισμοί που έχουν διακινηθεί για να αποδυναμώσουν την Οδηγία, όπως ότι πλέον οι χρήστες δεν θα μπορούν να ανεβάζουν ελεύθερα περιεχόμενο, ακόμα και το δικό τους, και ότι θα φιμωθεί το διαδίκτυο αφού οι μεγάλες πλατφόρμες θα αναγκασθούν να χρησιμοποιήσουν φίλτρα για τον προληπτικό έλεγχο του περιεχομένου και ότι οι μικρές πλατφόρμες δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις του νόμου, δεν ευσταθούν. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, στόχος της Οδηγίας είναι οι πλατφόρμες να συνάψουν συμβάσεις με τους φορείς των δικαιούχων ώστε αφενός να γίνεται ελεύθερα χρήση προστατευόμενου περιεχομένου και αφετέρου οι δημιουργοί να αμείβονται. Παράλληλα οι χρήστες δεν θα φέρουν πλέον καμία ευθύνη για ό,τι ανεβάζουν, αφού μάλιστα θα καλύπτεται από άδεια.

Λεπτομερέστερη ανάλυση των παραπάνω μπορείτε να δείτε εδώ, στις απαντήσεις που έδωσε το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη νέα ψηφιακή εποχή.

Πλέον, αναμένεται η έγκριση της Οδηγίας από το Συμβούλιο και στη συνέχεια η δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της ΕΕ. Τα κράτη μέλη οφείλουν να ενσωματώσουν στην εθνική τους νομοθεσία την Οδηγία το αργότερο εντός δύο ετών.

Η Οδηγία δεν θα επιφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα εάν δεν ενσωματωθεί σωστά στο Εθνικό Δίκαιο. Επομένως ο ΟΣΔΕΛ, οι εμπλεκόμενοι φορείς αλλά και ο κάθε συγγραφέας, δημοσιογράφος και εκδότης θα πρέπει να αγωνιστούν τους επόμενους μήνες για να υιοθετηθούν σωστά οι κανόνες που θεσπίζει η Οδηγία.

  Επιστροφή